تصاویر چشم‌نواز از ابرهای رنگین کمانی در قطب شمال

تصاویری چشم‌نواز و کم‌یاب از ابرهای رنگین کمانی بسیار زیبایی در قطب شمال ثبت شده است که مانند شفق های قطبی دیده می‌شوند.

تصاویری از ابرهای رنگین کمانی در قطب شمال ثبت شده‌ که ابسیار نادر هستند. نور درخشان و چند رنگی آن‌ها به قدری شبیه به شفق‌های قطبی دیده می‌شود که گویی شبیه به ابر نیستند. این ابرها در چندین مکان در قطب شمال مشاهده و عکاسی شده‌اند.

به چه دلیل ابرهای رنگین کمانی شکل می‌گیرد؟

اخیرا آسمان تاریک قطب شمال که به دلیل نور چند رنگ درخشید، نمایشی از شفق‌های قطبی را در آسمان شکل داد. درواقع این پدیده توسط ابرهایی از کریستال‌های یخ بسیار کوچک که در اتمسفر معلق بودند شکل گرفته است.

به این نمونه از ابرها، استراتوسفر قطبی (PSC) گفته می‌شود و فقط زمانی پدید می‌آید که دمای استراتوسفر پایینی به زیر منفی 81 درجه سانتیگراد (منفی 114 درجه فارنهایت) می‌رسد.

ابرها در استراتوسفر به دلیل خشکی و نداشتن رطوبت، معمولا شکل نمی‌گیرند. اما زمانی که دما پایین باشد، مولکول‌های آب در یک فاصله‌ی زیادی با کریستال‌های کوچک یخ شروع به ترکیب شدن می‌کند و در نهایت به همین ابرهای رنگی تبدیل می‌شوند. این عملکرد نشان می‌دهد که PSCها کاملا بالاتر از ابرهای معمولی، یعنی بین 15 تا 25 کیلومتر (9.3 تا 15.5 مایل) بالاتر از سطح زمین تشکیل می‌شوند.

در نهایت نور خورشید از بین ابرهای کریستالی عبور می‌کند و سپس باعث پراکنده شدن طیف و طول موج‌های متنوع می‌شود؛ که این پدیده‌‌ی طبیعی الهام گرفته از نام مستعار PSCها یا همان ابرهای رنگین کمانی است.

از آنجایی که ابرها در ارتفاع بالایی قرار دارند، بنابراین نور خورشید بسیار راحت به کریستال ها برخورد می‌کند و این دلیلی است تا در بالای سر ناظر نورها پراکنده دیده شوند، حتی اگر هم خورشید بیشتر از افق باشد.

موقعیت یخ زدگی شدید درون سطح استراتوسفر؛ که در این مورد بسیار نادر و کم‌یاب بود باعث شد تا شمایل جدیدی از PSCها در سراسر دایره قطب شمال از جمله ایسلند، نروژ و فنلاند رقم بخورد.

دو عکاس آماتور توانستند از این موقعیت و پدیده در دو نقطه‌ی متفاوت عکاسی کنند. یکی از عکس‌ها ابرهای پر جنب و جوش بالای قله‌ی کوه در ایسلند را نشان می‌دهد و دیگری مجموعه تصاویری از نورهای رنگارنگ بالای شهری در نروژ ثبت شده است.

درواقع دو نوع ابر رنگین کمانی وجود دارد. نوع اول با ترکیبی از کریستال‌های یخ و اسید نیتریک شکل می‌گیرد که رنگ‌های متنوع کمتری را نمایش می‌دهد، همچنین این نوع ممکن است با تشکیل سوراخ‌هایی در ازون ارتباطی داشته باشد. نوع دوم از طریق کریستال‌های یخ خالص به شکل پذیری می‌رسد و رنگ‌هایی با درخشش زیادی تولید می‌کنند. آن‌هایی که اخیراً بر آسمان قطب شمال پدید آمدند از نوع دوم بودند.

در قطب شمال ابرهای نوع دوم معمولاً به دلیل نادر بودن‌شان، بیش از دو یا سه بار طی یک سال پیش نمی‌آیند و بیشتر در ماه‌های سردتر زمستان این واقعه‌ی رنگی رخ می‌دهد.

ضمن اینکه کارشناسان باور دارند که احتمالا هر دو نوع PSC یا همان ابرهای رنگین کمانی در آینده بیشتر اتفاق بیفتند؛ زیرا تغییرات آب و هوایی باعث ایجاد شرایطی متفاوت‌تر می‌شود. به گفته‌ی ناسا در صورت تشکیل ابرهای نوع یک، این پدیده می‌تواند تأثیرات مخربی را بر لایه‌ی ازون بگذارد.

ابرهای ناکرئوس به دلیل رنگ‌های درخشانی که دارند، غالبا با شفق‌های شمالی یا شفق قطبی در قطب شمال اشتباه گرفته می‌شوند. این پدیده‌ بسیار شایع‌تر است و زمانی روی می‌دهد که ذرات بسیار پر جنب و جوش ساطع شده از خورشید؛ در خطوط میدان مغناطیسی کره‌ی زمین حرکت می‌کنند.

PSC نوع دوم اصولا به عنوان ابرهای ناکری یاد می‌شوند، زیرا رنگ‌های این پدیده می‌تواند در بعضی مواقع شبیه ناکر باشد یا به گفته‌ای همان صدفی شکل هستند و با نام مادر مروارید نیز معرفی می‌شوند. در هر صورت بسیار کم‌تر از ابرهای نوع یک پدید می‌آید.