محبوب ترین پلتفرم نمایش خانگی در ایران کدام است؟

صنعت نمایش و ساخت آثار نمایشی در سینما و تلویزیون کشورمان در حال پیشرفت است. در این بین محبوب ترین پلتفرم نمایش خانگی در ایران کدام است؟

صنعت VOD یکی از تکنولوژی‌های روز دنیاست که باعث شد مردم با دسترسی به اینترنت و گوشی‌ها و ابزارهای هوشمند دیگر، به تماشای فیلم و سریال مورد علاقه خود بپردازند. امروزه سینما و تلویزیون با استودیوهای جدید و کمپانی‌های معروف مانند نتفلیکس، بیش از هر زمان دیگری سلیقه مخاطبان را به سینمای خانگی تغییر داده‌اند. اکنون می‌توان با گوشی های هوشمند در انواع سایزها، سریال و فیلم مورد علاقه خود را انتخاب نموده و نگاه کنید.

در دسترس بودن نمایش خانگی با گذشت زمان و با شکل‌گیری شرکت‌های VOD، استفاده از پلتفرم‌های نمایش خانگی در ایران را تبدیل به یک عادت کرده است. به‌عنوان مثال فیلیمو اولین پلتفرم نمایش خانگی بر پایه SVOD است. این بستر رفته رفته با پدید آمدن رقبای دیگری مانند نماوا، فیلم نت و… به سوی رقابتی‌تر شدن رفت.

نکس لوکس (Nexlooks)، آژانس تخصصی بررسی و تحلیل عادت‌، با بررسی عادت‌های رسانه‌ها، هر سال گزارش‌هایی را در رابطه با Media Habits یا عادت‌های رسانه‌ای به‌صورت Syndicated و با هدف‌های تجاری ارائه می‌دهد. تمامی این گزارش‌ها نیز با جمع‌آوری داده‌هایی که به‌طور مداوم برای آن تلاش کرده‌اند تهیه شده‌اند. آخرین گردآوری این اطلاعات در دی‌ماه سال 1402 انجام شد. این اطلاعات نشان می‌دهند که شبکه های نمایش خانگی که بر اساس SVOD (پرداخت اشتراک) هستند، در بین سایر رسانه‌ها محبوبیت خاصی دارند. این شبکه‌ها در طبقه AB قرار دارند و مخاطبان اصلی در رده سنی 30 الی 45 سال هستند.

در بین سرویس‌های VOD، سیستم پرداخت اشتراک ماهانه اصلی‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. در این نوع سرویس با ثبت‌نام و خرید اشتراک به محتواها دسترسی پیدا می‌کنید. فیلیمو، فیلم نت و نماوا اصلی‌ترین نمونه‌های این نوع سرویس هستند كه می‌خواهیم آن‌ها را بررسی کنیم.

ضریب نفوذ و الگوی استفاده از پلتفرم نمایش خانگی

در شهریورماه سال 1402 در ایران میزان نفوذ شبکه های نمایش خانگی 13.6 درصد بوده است. این عدد به‌معنای کل تماشاگران شبکه نمایش خانگی نیست و به‌معنی کسانی است که از راه خرید اشتراک برنامه، از برنامه‌های شبکه های خانگی استفاده می‌کنند. همچنین این احتمال وجود دارد که افراد مختلفی با استفاده از یک اشتراک، محتواهای موجود در پلتفرم را تماشا کنند. ضریب نفوذ شامل چنین مواردی نیز می‌شود.

بیشتر کاربران از نظر حجم در طبقه سبک قرار می‌گیرند؛ یعنی بیشتر از یک یا دو عدد سریال را تماشا نمی‌کنند. اما کاربرانی هم هستند که بدون حساب کاربری از این فضا استفاده می‌کنند و بیشتر از 7 ساعت در هفته را در این برنامه‌ها سپری می‌کنند. حدود 1.7 درصد جمعیت پلتفرم های نمایش خانگی فاقد حساب کاربری می‌باشند. بیشتر مخاطبان نیز تنها برای سریال‌های اصلی از این برنامه استفاده می‌کنند و تمایلی به دیدن فیلم های سینمایی خارجی از طریق این برنامه‌ها ندارند.

پراکندگی مخاطبان

در بحث تقسیم‌بندی و پراکندگی مخاطبان، بزرگترین گروه، رده سنی 30 تا 45 سال هستند. این گروه نیز به خودی خود بر اساس حق اشتراک به چند دسته دیگر تقسیم می‌شوند.

گروه سنی AB حدود 22 درصد از مخاطبان این پلتفرم را شامل می‌شود و می‌توان به این رده سنی، لقب مخاطبان اصلی این بستر را نسبت داد. چنانچه بخواهیم در این آمار ریزتر بشویم درمی‌یابیم که رده سنی 33 تا 37 سال، بیشترین استفاده را از بسترهای نمایش خانگی دارند. در مورد سنین پایین‌تر مانند کودکان زیر 8 سال که به نسل آلفا معروف هستند باید بگوییم که گروه بزرگی از مخاطبان را تشکیل می‌دهند. این نسل بیشتر تماشای برنامه‌های کودک را ترجیح می‌دهند. از طرفی نسل Z تمایل چندانی به این پلتفرم‌ها نشان نمی‌دهند.

سهم پلتفرم‌ها از تماشای محتوا توسط کاربران

از نکات جالب دیگری که در این آمار وجود دارد می‌توان به سهم اندک پلتفرم‌ها از تماشای محتوا توسط کاربران اشاره کرد. به‌عنوان نمونه به سریال زخم کاری اشاره می‌کنیم. این سریال جزو پربیننده‌ترین برنامه‌ها در پلتفرم‌های نمایش خانگی بود که توسط 58 درصد از کاربران تماشا شد. اما همه این 58 درصد، این سریال را از طریق فیلیمو تماشا نکرده‌اند و سهم فیلیمو از این آمار حدود 31 درصد بوده است. سایر کاربران ترجیح می‌دهند محتوای پلتفرم‌های نمایش خانگی را از طریق منابع دیگری مانند دانلود رایگان، شبکه‌های ماهواره‌ای، خرید DVD و مراجعه به کلوب‌ها دنبال کنند. حتی افرادی وجود دارند که صرفا فایل محتوای مورد نظر خود را از دوستان خود دریافت می‌کنند. در این بین طبق بررسی‌ها مشخص شده که عمده کاربران سعی می‌کنند محتواها را از طریق کانال‌های دانلود رایگان دریافت کنند.

اگر بخواهیم یک زاویه دید کلی از این اوضاع به شما بدهیم وضعیت ترجیحات مخاطبین به‌صورت زیر است:

• دانلود از طریق وب‌سایت‌ها: افت نسبی
• دانلود از کانال‌های تلگرامی: ثابت
• ویدئو کلوپ‌ها و خرید DVD: رشد نسبی
• تماشا از شبکه‌های ماهواره‌ای: ثابت
• سایر: ثابت

محبوب‌ترین پلتفرم نمایش خانگی

طبق آمار و اطلاعات منتشر شده، بیشترین درصد آگاهی از برند در اختیار فیلیمو با عدد 85.6 درصد است. رتبه بعدی از آن نماوا با 45.9 درصد و پس از آن فیلم نت با 40.6 درصد قرار دارد. سایر برندها در مجموع با 7.8 درصد در مکان آخر جای گرفته‌اند. اگر بخواهیم نگاهی به رای‌های مردمی بیندازیم نیز به نتایج نسبتا مشابهی می‌رسیم.

بر اساس بررسی‌های مختلف و شاخص‌های ترجیح برند، فیلیمو توسط 66.9 درصد از مخاطبان به‌عنوان رسانه برتر در میان پلتفرم های پخش خانگی انتخاب شد. پس از آن فیلم نت با رشد 17.7 درصدی نسبت به گذشته در رتبه دوم قرار دارد. نماوا نیز با 13.2 درصد در رده سوم جای گرفته است. با یک نگاه کلی می‌توان متوجه شد که از میان این سه برند، فیلیمو با اختلاف زیادی در رتبه یک قرار دارد و سهم 62.4 درصدی بازار را در دست گرفته است. پس از آن فیلم نت با 21.6 درصد از سهم بازار و نماوا با 11.3 درصد از سهم بازار در رتبه‌های بعد قرار دارند.

سهم پلتفرم از سرگرمی‌سازی در کشور

درست است که صنعت نمایش خانگی یک اتفاق تازه در ایران محسوب می‌شود و در مسیر رشد آن آزمون و خطاهایی هم وجود دارد؛ ولی باید برای پیشرفت آن از لحاظ توجه کردن به بازارهای منطقه‌ای و استفاده از ظرفیت نمایشی کشورهای همسایه و خاورمیانه کمک کرد. زیرا این صنعت 13 درصد از حوزه سرگرمی و اوقات فراغت مردم را در بر می‌گیرد و با استفاده از دانش روز برای رشد مثبت آن بایستی تلاش کرد.

تمام این مطلب برای این بود که ثابت کند تا راه برای پیشرفت بیشتر نمایش خانگی همچنان ادامه دارد و مسیر رشد در این کسب‌وکار احتیاج به حمایت‌های دولت و برداشتن مانع‌های رشد از طرف منابع دولتی دارد. شاید اگر مقدار کنترل‌گری و مسئولیت‌پذیری دولت در این حوزه را به کم‌ترین مقدار ممکن برسانیم، با سلیقه و ابتکار هنرمندان و استفاده از دانش روز، نظاره‌گر اتفاق‌های مثبتی در سریال‌سازی باشیم و نیروی رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی به‌ویژه کشورهای همسایه مانند کشور ترکیه را داشته باشیم.