06 تیر 1403 ساعت 21:44
در میان سیاره های منظومه شمسی توجه چندانی به عطارد نمیشود. هرچند دانشمندان اخیرا متوجه شدهاند که سیاره عطارد دارای لایه بسیار ضخیمی از الماس است.
این روزها تمرکز دانشمندان علوم سیارهای بیشتر روی ماه، مریخ و سیارههای فراخورشیدی قرار دارد. در واقع آنها بیشتر در تلاش هستند مشکلات سفر به سیارههای دیگر را برطرف کرده و سیاره دیگری را برای حیات انسان پیدا کنند. همین نیز سبب شده که به سیاره مردهای همچون عطارد توجه خاصی نشود و در صدر اخبار نجوم قرار نگیرد. هرچند سیاره عطارد لایهای از الماس به ضخامت چند کیلومتر را در دل خود دارد.
در دل سیاره عطارد گنج بزرگی از الماس پنهان شده است
عطارد نزدیکترین سیاره بهخورشید است؛ اما آنطور که باید در آسمان نمیدرخشد. محاسبات اخترشناسان نشان میداد که این سیاره تنها ۹ درصد از نور دریافتی را منعکس میکرد. همین مسئله نیز به یک معما تبدیل شده بود تا اینکه فضاپیمای رباتیک مسنجر از این سیاره بازدید کرد. در نهایت مشخص شد که در سطح این سیاره حجم زیادی گرافیت وجود دارد.
دانشمندان تخمین میزنند که کربن بین ۱ تا ۴ درصد از وزن سیاره عطارد را تشکیل داده باشد. این میزان شاید در نگاه اول کم بهنظر برسد؛ اما نسبت به کره زمین چند صد برابر بیشتر است. همین مقدار نیز باعث میشود که سطح سیاره تاریک باشد.
پراکندگی گرافیت در سطح عطارد نیز نشان میدهد که کربن در ابتدای شکلگیری این سیاره حضور داشته است. بهبیانی دیگر کربن نتیجه برخورد سیارکها با عطارد نیست. همین نیز سبب شد که دانشمندان نسبت به وجود الماس در سیاره عطارد مشکوک شوند. عطارد در روزهای اولیه شکلگیری خود همچون یک گوی مذاب بوده است و بعدها هسته و پوسته شکل گرفتند. دانشمندان میخواستند بدانند که در طول این تغییر چه اتفاقی برای این حجم از کربن رخ داده است.
بهباور دانشمندان میزان کربن اولیه عطارد میتوانسته بسیار بیشتر از سطح کنونی باشد. هرچند که وقتی سطح این سیاره با اقیانوسهای مواد مذاب پوشیده شده بود، گازهایی همچون کربن دیاکسید و متان از چنگ گرانش ضعیف آن فرار کردند. با همه اینها حجم بالایی از کربن در مراحل مختلف شگلگیری سیاره حضور داشت.
هرچند فقط وجود کربن برای شکلگیری الماس در سیاره عطارد کافی نیست. شما به فشار شدیدی نیز نیاز دارید. اما عطارد یک سیاره کوچک با گرانش ضعیف محسوب میشود. حتی در دوران اقیانوس ماگما نیز فشار کافی برای ساخت الماس وجود نداشت. بههمینخاطر در آن زمان کربن بهشکل گرافیت در سطح سیاره روان بود. پس چطور لایه ضخیمی از الماس در سیاره عطارد شکل گرفته است؟
دانشمندان دو سناریو را برای این مسئله محتمل میدانند. براساس سناریو اول اقیانوس ماگما عطارد دارای حجم زیادی از گوگرد است. اضافهشدن گوگرد باعث میشود که شرایط تغییر کند و الماس شکل گیرد. هرچند که شکلگیری الماس در مقیاس بالا کمی عجیب بهنظر میرسد.
در سناریو دوم شکلگیری هسته داخلی سیاره باعث شده که کربن با فشار زیاد خارج شود. همین اتفاق نیز سبب شده که لایهای بهضخامت چند کیلومتر از الماس در دل عطارد شکل گیرد. در این مرحله دمای بالا نیز باعث شده که لایههای بیرونی الماس سوخته و دوباره به گرافیت تبدیل شوند.
دانشمندان بر این باور هستند که این لایه بین هسته عطارد و گوشته سیلیکاتی آن قرار دارد و روی میدان مغناطیسی سیاره تاثیر میگذارد. اما سوال مهم اینجاست که آیا ممکن است انسان روزی برای حفاری این لایه عظیم از الماس به عطارد برود؟ پاسخ به این سوال احتمالا خیر است.
عطارد نزدیکترین سیاره بهخورشید محسوب میشود. بههمینخاطر دمای سیاره در روز به ۴۳۰ درجه سلسیوس رسیده و در شب تا منفی ۱۸۰ درجه سلسیوس کاهش مییابد. همچنین سیاره در معرض تشعشعات بسیار خطرناک قرار دارد. بهطور خلاصه شرایط عطارد چندان برای حضور انسان مناسب نیست. از طرفی هزینههای اینکار منطقی نخواهند بود.
ناسا برای ارسال یک کاوشگر ساده به مریخ ۲.۵ میلیارد دلار هزینه کرد. تنها کار این کاوشگر نیز این بود که روی سطح سیاره حرکت کرده و وضعیت را ارزیابی کند. طبیعتا با دانش فعلی بشر هزینه حفاری در سیاره عطارد و رسیدن به لایه الماس بسیار بیشتر از ارزش آن خواهد شد.
source