12 تیر 1403 ساعت 21:24
ناو هواپیمابر نماد قدرت یک کشور است و می‌تواند در سرتاسر جهان به‌انجام عملیات نظامی بپردازد. اما یک ناو هواپیمابر می‌تواند تا چه مدت بدون سوختگیری در مناطق جنگی بماند؟
ناو هواپیمابر را عملا می‌توان یک پایگاه نظامی شناور با قدرت آتش وحشتناک دانست. ناوهای هواپیمابر معمولا میزبان بیش از ۳ هزار نیروی نظامی هستند. آنها همچنین می‌توانند از بهترین جنگنده های یک کشور برای اهداف نظامی گوناگون بهره ببرند. در این حالت باید پرسید که یک ناو هواپیمابر هر چندوقت یکبار برای سوختگیری به بندر مراجعه می‌کند و تا چه‌مدت می‌تواند به‌انجام عملیات‌های نظامی ادامه دهد؟
سوختگیری یک ناو هواپیمابر پس از سال‌های طولانی انجام می‌شود
یک ناو هواپیمابر باید طیف گسترده‌ای از عملیات‌های مختلف از امنیت دریایی گرفته تا اقدامات بشردوستانه را انجام دهد. برای اینکار نیز معمولا به آب‌های سرتاسر جهان سفر می‌کند. با توجه به ابعاد ناو هواپیمابر و و البته گستردگی آب‌های جهان می‌توان حدس زد که آنها مرتب به سوختگیری نیاز داشته باشند، اما در واقعیت اینگونه نیست.
کمی پس از اینکه رابرت اوپنهایمر و تیم همراه او نحوه کنترل انرژی هسته‌ای را متوجه شدند، دولت آمریکا تلاش کرد از این انرژی جدید برای کاربردهای مختلف استفاده کند. در دهه ۱۹۵۰ و همزمان با پیشرفت فناوری هسته‌ای پنسیلوانیا شاهد تولید الکتریسیته از هسته اتم بود. طبیعتا کمی بعد نوبت به استفاده‌های نظامی بیشتر از انرژی هسته‌ای رسید.
ناو هواپیمابر کلاس نیمیتز
ارتش آمریکا متوجه شد که بهتر است در زیردریایی‌ها و ناوهای هواپیمابر جدید خود از انرژی هسته‌ای استفاده کند. هم‌اکنون نیز قدیمی‌ترین ناو هواپیمابر عملیاتی آمریکا یعنی یو‌اس‌اس نیمیتز (CVN-68) از انرژی هسته‌ای بهره می‌برد. در واقع اگر یک ناو هواپیمابر CVN را در شماره مدل خود داشته باشد، یعنی می‌تواند بدون سوختگیری حدود ۳۰ سال یا حتی بیشتر در دریا باقی بماند.
اخبار نظامی نشان می‌دهد که نام هواپیمابر معمولا تا پایان ظرفیت خود در دریا باقی نمی‌ماند، بلکه پس از ۲۰ سال برای سوختگیری مراجعه می‌کند. درست است که ناو هواپیمابر هیچ مشکلی برای ۲۰ سال حضور در دریا ندارد؛ اما منابع غذایی و نیازهای پرسنل ایجاب می‌کند که آنها خیلی زودتر به بنادر مختلف مراجعه کنند. همچنین ماموریت‌های نظامی نیز معمولا آنقدر طولانی نیستند که یک ناو هواپیمابر نتواند تا سال‌ها به خشکی برگردد.
قلب تپنده بزرگترین کشتی جنگی جهان
برخلاف باور عمومی راکتورهای هسته‌ای مورد استفاده در ناو هواپیمابر خطر خاصی برای محیط‌زیست ندارند. آنها همچنین سبب انتشار کربن نمی‌شوند. راکتورهای هسته‌ای از گرمای تولیدی برای ایجاد بخار با فشار بالا استفاده می‌کنند. این بخار از توربین‌های بزرگ می‌گذرد تا در نهایت پروانه‌های بزرگ ۲۲ فوتی را به‌حرکت در آورد. بخار تولیدی همچنین از مسیر توربین‌های دیگر نیز می‌گذرد تا برق مورد نیاز برای سایر قسمت‌های ناو تامین شود.
ناو هواپیمابر ملکه الیزابت
از آنجایی که ناو هواپیمابر از یک سیستم بسته استفاده می‌کند، آب برای سال‌ها باقی می‌ماند و تعویض نمی‌شود. در نهایت وقتی هسته بیش از حد رادیواکتیو شد، ناو هواپیمابر برای سوختگیری به بندر مراجعه می‌کند.
برخلاف ناوهای هواپیمابر مدرن، مدل‌های قدیمی از موتور دیزلی استفاده می‌کردند. این موتورها هزینه تعمیر و نگهداری بسیار کمتری داشتند و در درازمدت نیز آسیب کمتری را به‌محیط‌زیست وارد می‌کردند. هرچند همچون مدل‌های جدید بهینه نبودند. این ناوها ممکن بود حتی تا ۴.۵ میلیون لیتر سوخت را همراه خود داشته باشند، ولی باز هم بسیار زودتر از یک ناو هواپیمابر مدرن به سوختگیری نیاز پیدا می‌کردند.
فرآیند سوختگیری و اورهال یک ناو هواپیمابر
سوختگیری یک ناو هواپیمابر شباهت چندانی با سوختگیری یک ماشین یا جنگنده ندارد. این فرآیند پیچیده ممکن است با توجه به وضعیت ناو بین ۲ تا ۳ سال طول بکشد. به‌عنوان مثال ناو هواپیمابر USS George Washington در طول این فرآيند تعمیرات و بروزرسانی‌های گسترده‌ای را نیز تجربه کرد.
در ابتدای کار ناو هواپیمابر وارد حوض خشک می‌شود. حوض خشک جایی است که می‌توان آب آن را به‌وسیله پمپ‌هایی مخصوص تخلیه کرد تا مهندسان تمامی قسمت‌های کشتی یا ناو را بررسی کنند. در گاو دوم تعمیرات اساسی انجام می‌شود و برخی سیستم‌ها به‌طور کامل تغییر می‌کنند.
به‌عنوان مثال اکثر فناوری‌های استفاده شده در ناوهای هواپیمابر کلاس نیمیتز به حدود ۲۰ سال پیش تعلق دارد. به‌همین‌خاطر سوختگیری فرصت ایده‌آلی را فراهم می‌کند تا ناو هواپیمابر کاملا به‌روز شود.
البته توجه داشته باشید که فرآیند سوختگیری ناو هواپیمابر به تعویض هسته راکتور محدود نمی‌شود. بسیاری از سیستم‌های داخلی نیز به‌خاطر آلوده‌شدن به مواد رادیواکتیو باید تعویض شوند. به‌طورکلی حتی برنامه‌ریزی برای انجام اینکار حدود ۵ سال طول می‌کشد. زیرا ناو باید با سیستم‌های جدید کاملا هماهنگ شود و هیچ مشکلی برای انجام عملیات تا حداقل ۲۰ سال دیگر نداشته باشد.
وضعیت ناوهای هواپیمابر دیگر کشورهای جهان
آمریکا استفاده از پیشرانه‌های توربین گازی را کنار گذاشته است و تمامی ناوهای هواپیمابر این کشور از انرژی هسته‌ای بهره می‌برند. هرچند تنها کشور دیگر دارای ناو هسته‌ای فرانسه است. کشورهای دیگر همچون بریتانیا، روسیه و چین هنوز بر توربین‌های گازی متکی هستند.
بازه سوختگیری این دسته از ناوهای هواپیمابر با مدل‌های آمریکایی کاملا فرق دارد. ناو هواپیمابر HMS Queen Elizabeth بریتانیا باید پس از هر ۱۰ هزار مایل دریایی (حدود ۱۸۵۰۰ کیلومتر) سوختگیری کند. هرچند که برای اینکار به بندر مراجعه نمی‌کند. در عوض نیروی دریایی سلطنتی یک تانکر را به سمت ناو هواپیمابر گسیل می‌کند تا سوخت مورد نیاز را تامین کند.
ناو هواپیمابر روسیه
روسیه در حال حاضر دارای هیچ ناو هواپیمابر فعالی نیست؛ زیرا تنها ناو فعال این کشور از سال ۲۰۱۷ در دست تعمیر قرار دارد. چندین حادثه عجیب در طول تعمیر نیز سبب شدند که آسیب جدی به غول دریایی روس‌ها وارد شود. این ناو هواپیمابر از مازوت به‌عنوان سوخت خود استفاده می‌کند. به‌همین‌خاطر باید پس از طی ۳۸۵۰ مایل دریایی (حدود ۷۱۰۰ کیلومتر) برای سوختگیری مراجعه کند.
ارتش چین نیز از سه ناو هواپیمابر بهره می‌برد؛ اما جزئیات مربوط به برد و توان عملیاتی آنها را منتشر نکرده است. همچنین محدودیت ناوگان دریایی چین و تهدیدهای امنیتی باعث شده که چین غول‌‌های دریایی خود را به ماموریت‌های دور و طولانی اعزام نکند.