نقد و بررسی فیلم نوسفراتو (Nosferatu 2024) ؛ بازگشت هیولای برام استوکر

نقد و بررسی منتقدان

فیلم نوسفراتو به کارگردانی «رابرت اگرز»، با استقبال گسترده منتقدان و فیلمسازان روبرو و به یکی از برجسته‌ترین آثار ترسناک سال 2024 تبدیل شده است. در وب‌سایت راتن تومیتوز این فیلم توانست 86 درصد رضایت از میان 248 منتقد را کسب کند و میانگین امتیاز 8.2 از 10 را به خود اختصاص دهد. اجماع نظرات این وب‌سایت می‌گوید:

نوسفراتو به کارگردانی بی‌نظیر «رابرت اگرز»، هیولایی از سینمای ترسناک است که همزمان هم زننده و هم اغواگرانه ظاهر می‌شود.

وب‌سایت متاکریتیک نیز که امتیازات وزنی را ارائه می‌دهد، برای این فیلم نمره 78 از 100 را بر اساس 54 نقد اختصاص داد و آن را با عنوان «به‌طور کلی مثبت» توصیف کرد.

«دیوید رونی» از مجله The Hollywood Reporter، در تحلیل فیلم Nosferatu کارگردانی، فیلمنامه و بازی‌های این اثر را ستود و آن را مهیج، زننده و زیبا توصیف کرد. او افزود:

تماشای فیلمی که اینگونه با اطمینان ترس را خلق و حفظ و به‌طرزی هیپنوتیزم‌کننده مخاطب را تسخیر می‌کند، هیجان‌انگیز است.

«دیوید ارلیش» از IndieWire نیز در نقد فیلم Nosferatu به تحسین کارگردانی پرداخته و بازی «لیلی-رز دپ» را برجسته دانسته است. او اظهار داشته که مانند تمام آثار «اگرز»، نوسفراتو غنی‌ترین اثر اوست و قدرت جادویی خود را از تضاد بین سنت‌های اجتماعی تاریخی و امیال ابدی انسانی که آن سنت‌ها برای کنترل‌شان به وجود آمده‌اند، به دست می‌آورد.

اکنون زمان آن رسیده است که به بررسی فیلم Nosferatu بپردازیم و ببینیم چگونه «اگرز» روح تازه‌ای به این داستان کلاسیک تزریق کرده است.

تحلیل روایی و ساختاری

کارنامه «رابرت اگرز» با آثار ترسناک و روانشناختی همچون جادوگر (The Witch)، فانوس دریایی (The Lighthouse) و مرد شمالی (The Northman) گره خورده و او با اثر جدید خود نشان داد که همچون «آری آستر» و «دیمین شزل» سعی دارد با هر کار، پرونده خود را با کیفیت‌تر کند.

او که به‌عنوان نویسنده و کارگردان این اثر شناخته می‌شود، از کودکی تحت تأثیر نوسفراتو «ساخته اف. مورناو» در سال 1922 قرار داشته است. فیلمی که در آن زمان ساخته شده بود به‌قدری از رمان دراکولا اثر «برام استوکر» در سال 1897 الهام گرفت که خانواده نویسنده از سازندگان فیلم شکایت کردند.

حالا «اگرز» پس از گذشت 1 قزن گفت که هدف او ارائه تصویری واقعی از خون‌آشام‌هاست. او در این اثر می‌خواهد همان نوع فولکلور وحشتناک و شرورانه کتاب را به‌تصویر بکشد. خوشبختانه «اگرز» با این بازسازی، نه‌تنها موفق شد به اثر اصلی احترام بگذارد، بلکه تفسیری جدید و جسورانه از یک شاهکار کلاسیک ارائه داد.

تاریخ سینما سرشار از بازآفرینی‌ها و روایت‌های گوناگون از افسانه دراکولا است. ده‌ها بازسازی، دنباله و نسخه فرعی از رمان گاثیک «برام استوکر» طی سال‌ها به پرده سینما راه یافته‌اند؛ اما نوسفراتو 1922 یک تجربه نادر است.

این فیلم اکسپرسیونیستی آلمانی، داستان دراکولای «استوکر» را (با برخی تغییرات) به‌کار گرفت و اولین شاهکار واقعی سینمای وحشت را خلق کرد. هر کسی می‌تواند نسخه‌ای جدید از دراکولا بسازد، اما تنها یک هنرمند بی‌پروا می‌تواند تلاش کند تا تفسیر شخصی خود از نسخه نمادین «مورناو» را ارائه دهد.

شخصیت «اورلوک» (با بازی بیل اسکارشگورد)، مهم‌ترین تفاوت میان هر نسخه از نوسفراتو و روایت کلاسیک دراکولا است. بازآفرینی «مورنائو» از این شخصیت، او را به جای یک اشراف‌زاده شهری و جذاب، به هیولایی ابتدایی بدل می‌کند که در زمان خود، یک کار منطقی بود.

ظاهر شرور در فیلم جدید، داستان را از یک اثر تماماً ترسناک به یک ماجرای ابتدایی‌تر تغییر می‌دهد و عنصر وحشت کمتری دارد. «اگرز» در بازسازی خود به‌جای قرار دادن حس ترس که 1 قرن پیش آن را دیدیم، حس تهدید و تعلیق را به اوج می‌رساند و مخاطب را از همان آغاز در تاریکی عمیق و فضای گیج‌کننده‌ای غرق می‌کند که تا انتهای فیلم نیز حفظ می‌شود.

تعلیق بیش‌از اندازه کارگردان، چهره «اسکارشگورد» را در سایه‌ای دائمی نگه می‌دارد. چهره ترسناک او برای بخش عمده‌ای از فیلم 132 دقیقه‌ای پنهان می‌ماند. این پنهان‌کاری به‌نوعی هدف اصلی فیلم است و تلاشی برای بازگرداندن حس اسرارآمیز و آزاردهنده به شخصیت «کنت» ارائه می‌دهد.

نقد فیلم نوسفراتو

داستان فیلم نوسفراتوی «اگرز» نیز اساساً تغییری نسبت به روایت‌های پیشین ندارد. «توماس هاتر» (با بازی نیکلاس هولت) یک مشاور املاک است که با «الن» (با بازی لیلی-رز دپ)، زن جوانی که گاهاً دچار حملات عصبی می‌شود، ازدواج کرده است.

«توماس» خانه را ترک می‌کند تا اسناد ملکی را به «کنت اورلوک»، یک اشراف‌زاده مرموز در کوه‌های کارپات تحویل دهد. در آنجا، او با این مرد عجیب روبرو می‌شود که به ارتباط دیرینه خود با «الن» اشاره می‌کند. این ارتباط سوخت حملات کابوس‌وار او بوده است.

در ادامه، «توماس» تلاش می‌کند همسرش را از تسخیر و اغوای «اورلوک» نجات دهد و در این مسیر پروفسور «آلبین ابرهارت فون فرانتس» (با بازی ویلم دفو) به او می‌پیوندد. این دانشمند، تنها کسی است که جرات تشخیص قدرت‌های فراطبیعی «اورلوک» و پیشنهاد راه‌حلی برای مقابله با او را دارد. راه‌حلی که به نور خورشید و میخ‌های چوبی ختم می‌شود.

چالش بزرگ «رابرت اگرز» در این بازآفرینی، یافتن تعادلی میان وفاداری به منبع اصلی داستان و افزودن رگه‌هایی از اصالت و خلاقیت است. بدون این نوآوری‌ها، بازگشت به قلعه‌ی فروریخته‌ی «اورلوک» چیزی جز بازی با یک دیورامای گاثیک بی‌نقص به نظر نمی‌رسید؛ اما او با تغییرات جسورانه‌ای که انجام داد، داستان شخصیت «الن» را به محوریت جدیدی بدل کرد که تا حد زیادی قابل‌قبول بود. رفتارهای هراس‌آور «الن» که شباهت به یک تسخیر شیطانی پیدا می‌کند، از مهم‌ترین این تغییرات است.

شرارت «اورلوک» نیز بیشتر از طریق جنون «الن» خود را نشان می‌دهد و به‌خودی خود متاسفانه نمی‌تواند وحشتناک باشد. به این ترتیب، «اگرز» به شکلی هوشمندانه به مضامینی اشاره می‌کند که «برام استوکر» و «مورنائو» نیز پیش‌تر با آن‌ها بازی کرده بودند.

بازی «لیلی رز-دپ» با لرزش‌ها، حرکات اغراق‌آمیز چشم و شدت عاطفی‌اش، ممکن است کمی بیش‌ازحد به نظر برسد؛ اما در چهارچوب فیلمسازی پرتنش «اگرز»، این نقش‌آفرینی کاملاً در جای خود قرار دارد و هماهنگ با لحن داستان پیش می‌رود.

جمع‌بندی و امتیازدهی

فیلم نوسفراتو ساخته‌ی «رابرت اگرز» ممکن است برای کسانی که با داستان اصلی آشنا هستند کمی کند و طولانی به نظر برسد. دقت وسواس‌گونه‌ی او در برخی صحنه‌ها بر روایت غالب می‌شود و گاهی حس وحشت واقعی را کمرنگ می‌کند.

در لحظاتی، به نظر می‌رسد شخصیت‌ها در میان طراحی صحنه‌های پیچیده و پرجزئیات فیلم، غرق شده‌اند؛ اما «اگرز» همچنان توانایی خود در ترساندن مخاطب را حفظ می‌کند. حتی با وجود افت‌های گاه‌به‌گاه به سمت یکنواختی، او به‌خوبی می‌داند چگونه ترس ساده‌ی ناشی از ناشناخته‌ها را برانگیزد و مخاطب را در فضای دلهره‌آور فیلم نگه دارد.

وب‌سایت فیگار به این فیلم نمره 8 از 10 را می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

نظر شما درباره‌ی مطلب نقد فیلم نوسفراتو چه بود؟ لطفا نظرات خود را در بخش کامنت با فیگار و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.