در شرایطی که دنیای فناوری به سمت تولید تراشه‌های پیشرفته 2 و 3 نانومتری حرکت می‌کند، روسیه امیدوار است تا سال ۲۰۳۰ بتواند تولید انبوه تراشه با فناوری ۲۸ نانومتری را در خاک خود آغاز کند. فناوری 28 نانومتری نخستین بار در سال ۲۰۱۱ میلادی به بازار معرفی شد.
با وجود تحریم‌های بین‌المللی و عقب‌ماندگی تکنولوژیک، این پروژه برای روسیه نه صرفاً یک پیشرفت صنعتی، بلکه بخشی از راهبرد امنیت ملی در حوزه فناوری محسوب می‌شود.
تلاش‌های روسیه برای تولید تراشه
کنستانتین تروشنین، معاون توسعه شرکت MCST، در رویدادی در مسکو اعلام کرد: «امید داریم این خطوط تولید تراشه بین سال‌های ۲۰۲۸ تا ۲۰۳۰ راه‌اندازی شوند.» وی تأکید کرد که روسیه به دلیل محدودیت‌ها، امکان تولید پردازنده‌های مبتنی بر معماری x86 اینتل را ندارد و به همین دلیل توسعه تراشه‌هایی با معماری جایگزین، همچون Elbrus، در دستور کار قرار گرفته است.
این تصمیم در ادامه روند تحریم‌هایی است که پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ اعمال شد. یکی از نتایج این تحریم‌ها، توقف صادرات فناوری‌های پیشرفته ساخت تراشه از سوی تایوان به روسیه و بلاروس بود؛ اقدامی که روسیه را ناگزیر به احیای ظرفیت‌های بومی در صنعت نیمه‌رسانا کرد.
در حال حاضر، روسیه تنها موفق به توسعه ابزار لیتوگرافی برای تولید تراشه‌های ۳۵۰ نانومتری شده، و ابزار ساخت تراشه‌های ۱۳۰ نانومتری نیز هنوز در مرحله توسعه قرار دارد. با این حال، گزارش‌هایی نیز مبنی بر قاچاق دستگاه‌های پیشرفته PAS 5500 ساخت ASML به داخل روسیه منتشر شده است. این دستگاه در بهترین نسخه‌های خود، قابلیت تولید تراشه‌هایی تا مرز ۹۰ نانومتر را داراست.
شرکت MCST امیدوار است با تکیه بر زیرساخت‌های داخلی، نخستین پردازنده پرقدرتی را که نیازهای اطلاعاتی شرکت‌های روسی را برآورده می‌کند، تا پایان دهه جاری تولید کند. تروشنین در این‌باره گفت:
«وابستگی به پردازنده‌های خارجی، ریسک غیرقابل قبولی برای سیستم‌های اطلاعاتی کشور به همراه دارد. برای همین باید سخت‌افزار ملی داشته باشیم»
با این حال، همه نسبت به موفقیت این مسیر خوش‌بین نیستند. دیمیتری گوسف، از شرکت InfoTeKS، یادآوری کرد که حدود شش سال پیش نیز تلاش‌هایی برای استفاده از پردازنده‌های Elbrus صورت گرفت، اما به دلیل کمبود نیروی متخصص برای تطبیق نرم‌افزارها، پروژه نیمه‌کاره ماند. او هشدار داد بدون سرمایه‌گذاری در آموزش و ایجاد زیرساخت انسانی، هیچ معماری جایگزینی، حتی اگر قدرتمند هم باشد، در عمل قابل استفاده نخواهد بود.
اگرچه هدف‌گذاری برای فناوری ۲۸ نانومتری در سال ۲۰۳۰ از منظر جهانی عقب‌مانده به نظر می‌رسد، اما برای روسیه گامی کلیدی در جهت استقلال فناوری و مقاومت در برابر تحریم‌های خارجی است. البته همین فناوری قدیمی نیز مسیر دشواری است که هنوز باید موانع فنی، انسانی و سیاسی بسیاری را پشت سر بگذارد.
با این حال، نمی‌توان از نظر دور داشت که پروژه‌هایی از این دست، به‌ویژه در کشورهای تحت فشار تحریم و با سابقه مبالغه در موفقیت‌های صنعتی، گاه بیش از آن‌که حاصل پیشرفت واقعی باشند، در خدمت نمایش قدرت یا تبلیغات داخلی قرار می‌گیرند. آیا واقعاً روسیه می‌تواند در بازه‌ای محدود به فناوری تولید تراشه‌ای برسد که سال‌ها از آن فاصله دارد؟ یا این هم یکی دیگر از وعده‌های پرزرق‌وبرق تولید ملی است که در عمل، سرنوشت چندان متفاوتی با پروژه‌های مشابه نخواهد داشت؟ تنها زمان پاسخ خواهد داد.
source