15 مرداد 1404 ساعت 20:32
دانشمندان کشف کرده‌اند که چرا رژیم‌های غذایی اغلب با شکست مواجه می‌شوند. این یافته می‌تواند تصورات ما درباره رژیم‌های غذایی را به‌کلی تغییر دهد.
در یک پژوهش جدید، افرادی که از رژیمی مبتنی بر غذاهای حداقل فرآوری‌شده پیروی می‌کردند، نسبت به کسانی که رژیم غذایی سرشار از مواد فوق فرآوری‌شده داشتند، کاهش وزن و چربی بیشتری را تجربه کردند.
دلیل شکست رژیم‌های غذایی چیست؟
اگر برای کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده به انگیزه بیشتری نیاز دارید، مطالعه جدیدی که به‌تازگی منتشر شده نشان می‌دهد افراد در زمانی که رژیم غذایی‌شان بر پایه غذاهای حداقل فرآوری‌شده بوده، نسبت به دوره‌ای که رژیم غذایی از نظر ارزش تغذیه‌ای مشابه اما شامل مواد فوق فرآوری‌شده مصرف می‌کردند، کاهش وزن بیشتری داشته‌اند.
در یک آزمایش شش‌ماهه که با هدایت پژوهشگران کالج دانشگاهی لندن انجام شد، داوطلبان شرکت‌کننده به یکی از دو رژیم تعیین‌شده به مدت هشت هفته پایبند ماندند و پس از آن یک دوره استراحت چهار هفته‌ای داشتند و سپس به مدت هشت هفته دیگر به رژیم متفاوتی تغییر دادند.
کاهش وزن در رژیم غذایی بر پایه غذاهای حداقل فرآوری‌شده، نسبت به رژیم دیگر بیشتر بود و همچنین کاهش چربی ناسالم نیز در آن گروه مشاهده شد. این نتایج که در مجبه Nature Medicine منتشر شده، به گفته پژوهشگران نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی حاوی مواد فوق فرآوری‌شده میل به غذا خوردن را در افراد به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
هرچند در خصوص تعریف دقیق غذاهای فوق فرآوری‌شده اختلاف نظرهایی وجود دارد، اما به‌طور معمول به محصولاتی اطلاق می‌شود که تحت پردازش‌های صنعتی پیشرفته قرار گرفته‌اند، مانند سوسیس‌ها، شیرینی‌ها یا نوشیدنی‌های گازدار. شواهد فزاینده‌ای حاکی از آن است رژیم غذایی سرشار از این نوع مواد نسبت به رژیمی متکی بر مواد غذایی کامل، از سلامت کمتری برخوردار بوده و ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش دهد.
با این حال، اغلب مطالعات در این زمینه تنها به ارتباط آماری میان رژیم‌های فرآوری‌شده و پیامدهای منفی سلامت اشاره دارند و رابطه علت و معلولی مستقیمی را اثبات نمی‌کنند. پژوهش‌های بالینی می‌توانند داده‌های محکم‌تری ارائه دهند، اما به دلیل چالش‌های گوناگون، به‌ویژه دشواری تأمین منابع مالی، اجرای آن‌ها در حوزه تغذیه بسیار دشوار است.
سام دیکن، پژوهشگر کالج دانشگاهی لندن و نویسنده این مطالعه، در گفتگو با گیزمودو بیان کرد:
انجام کارآزمایی‌های بالینی هزینه‌بر است و علی‌رغم اهمیت تغذیه برای سلامت، بودجه اختصاص‌یافته به این حوزه همواره کمتر از حد انتظار بوده است. ما خوش‌شانس بودیم که از سوی یک مؤسسه خیریه پزشکی و یک سازمان غیردولتی بریتانیایی حمایت مالی مشترک دریافت کردیم.
در این تحقیق، 55 بزرگسال داوطلب حضور داشتند که برای هشت هفته از یک رژیم غذایی مبتنی بر غذاهای حداقل فرآوری‌شده یا از رژیمی شامل مواد فوق فرآوری‌شده بسته‌بندی‌شده استفاده کردند، سپس یک دوره وقفه چهار هفته‌ای داشتند و پس از آن رژیم دیگر را برای مدت مشابه ادامه دادند.
نکته حائز اهمیت این بود که هر دو برنامه غذایی مطابق با توصیه‌های تغذیه‌ای بریتانیا طراحی شده بودند، بنابراین رژیم فوق فرآوری‌شده از لحاظ ترکیب تغذیه‌ای تفاوت فاحشی با رژیم حداقل فرآوری‌شده نداشت. به‌عنوان مثال، وعده صبحانه در رژیم فوق فرآوری‌شده شامل غلات صبحانه بود، در حالی که معادل آن در رژیم دیگر بلغور جو شب‌خیسانده محسوب می‌شد.
فارغ از نوع رژیم، تمام شرکت‌کنندگان کاهش وزن داشتند، اما تفاوت میان دو الگو قابل توجه بود. افرادی که رژیم حداقل فرآوری‌شده را دنبال می‌کردند، به‌طور میانگین 2 درصد از وزن اولیه خود را کاهش دادند، در حالی که در گروه دیگر این کاهش به‌طور متوسط تنها 1 درصد بود و همچنین میزان کالری دریافتی نیز اندکی بیشتر گزارش شد.
کاهش وزن در رژیم حداقل فرآوری‌شده بیشتر معطوف به توده چربی و چربی احشایی بود، در حالی که در رژیم فوق فرآوری‌شده چنین الگویی به آن شدت مشاهده نشد. چربی احشایی که اطراف اندام‌های شکمی تجمع می‌یابد، با پیامدهای منفی‌تری برای سلامت نسبت به سایر انواع چربی در بدن مرتبط است.
چرا برخی رژیم‌های غذایی برای کاهش وزن مناسب نیستند؟
به گفته دیکن، نتایج این تحقیق اهمیت پایبندی به دستورالعمل‌های تغذیه‌ای رسمی را نشان می‌دهد. اما همچنین آشکار می‌سازد که افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، ممکن است با تمرکز بر غذاهای حداقل فرآوری‌شده بیشترین بهره را ببرند. در مورد دلیل اینکه چرا غذاهای فوق فرآوری‌شده برای کاهش وزن مناسب نیستند، پژوهشگران برخی گمانه‌های علمی دارند.
غذاهای فوق فرآوری‌شده معمولاً بافت‌های جذاب‌تری دارند و طعم آن‌ها به‌طور مصنوعی تقویت شده است، که اغلب باعث نرم‌تر شدن، راحتی بیشتر در خوردن و مزه دلپذیرتر می‌شود. همچنین ظاهر و بسته‌بندی این محصولات می‌تواند از نظر بصری برای مصرف‌کنندگان جذاب‌تر باشد.
نکته جالب این بود که داوطلبان در این مطالعه گزارش کردند که هر دو رژیم از نظر رضایت‌بخشی مشابه بودند، اما در دوره رژیم حداقل فرآوری‌شده، کنترل بیشتری بر هوس‌های غذایی خود داشتند. دیکن اشاره کرد که پژوهشگران در این آزمایش امکان بررسی مستقیم این فرضیه‌ها را نداشتند و برای رسیدن به قطعیت، نیاز به مطالعات بیشتر وجود دارد.
گروه پژوهشی در حال حاضر مطالعه جدیدی را آغاز کرده‌اند که هدف آن ارزیابی یک برنامه حمایتی رفتاری برای کاهش مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده است. با این حال، دیکن هشدار داد که برای اصلاح رژیم غذایی عمومی، به تغییرات ساختاری در سطح جامعه نیاز است و تکیه صرف بر مسئولیت فردی کافی نخواهد بود.
source