سردترین مکان در جهان کجاست؟

مکان‌های سرد بسیاری در سیاره‌ی زمین، منظومه شمسی و مناطق بی‌کران جهان وجود دارد که شاید برای ما جالب توجه باشند و بخواهیم بدانیم به غیر از قطب جنوب و قطب شمال، کجاها میتوانند به همان اندازه سرد باشند.

احتمالاً با مفهوم صفر مطلق در فیزیک آشنایی دارید که در تعریف آن از مفهوم یک حد نظری برای سردی استفاده شده است. درواقع در فرمول فیزیک، صفر مطلق با کلوین (K) محاسبه و اندازه گیری می‌شود، نه فارنهایت یا سانتی‌گرادی که در اکثر دماسنج‌ها می‌بینم. برای رسیدن به این دما در زمین، مناطق بسیار دور و همچنین روی لایه‌های بیرونی کهکشان راه شیری سال‌هاست مطالعه و برسی‌های بسیاری انجام گرفته است.

سحابی بومرنگ از جمله مناطق سردی محسوب می‌شود که دانشمندان را مجذوب خود کرده است. این سحابی سیاره‌ای مانند جوان، اولین بار در سال 1995 به عنوان سردترین مکان در جهان معرفی و نام‌گذاری شد. همچنین از یافته‌هایی بود که وجود‌اش در سال 2013 مورد تایید قرار گرفت.

سردترین چیزی که تاکنون روی زمین ثبت شده، درواقع توسط یک آزمایشگاه در ایتالیا پدید آمده است. دستگاهی به نام کرایوستات از سوی دانشمندان حوضه‌ی ذرات زیراتمی ساخته شده که می‌تواند دماهای بسیار پایینی را ایجاد کند. این یعنی یک مکعب مسی 880 پوندی (400 کیلوگرمی) توانست به 6 میلی‌کلوین برسد، یعنی تنها شش هزارم درجه بالاتر از صفر مطلق (0 درجه‌ی کلوین) رسید و این بسیار شگفت‌انگیز بوده است.

البته که نباید فراموش کرد مکان‌های روی زمین که به طور طبیعی سرد هستند، قطعا فراتر از روندهای آزمایشگاهی قرار می‌گیرند. سردترین دمای ثبت شده روی زمین در سال 2010 در Dome Fuj قطب جنوب رقم خورد. چندین سازمان تحقیقاتی تأیید کردند که دمای منفی حدود 144 درجه سانتیگراد (منفی 199.8 درجه فارنهایت) بی‌شک دمای بسیار سردی است، اما نتوانسه حتی نزدیک به صفر مطلق هم باشد.

مناقاط سردی در ماه وجود دارد که در نوع خود قابل توجه هستند. مدارگرد شناسایی سیاره‌ی ماه ناسا در سال 2009، دهانه‌هایی را نزدیک به قطب جنوبی این سیاره کاوش کرد که همیشه نیز در سایه قرار گرفته‌اند. دما در این دهانه‌ها 33 کلوین (منهای 400 درجه فارنهایت یا منفی 240 درجه سانتیگراد) محاسبه می‌شود که حتی سردتر از نپتون است.

اورانوس سردترین مکان موجود در سیارات است که به آن غول یخی بادخیز می‌گویند که پایین‌ترین دمای این سیاره 49 درجه کلوین (منهای 371 درجه فارنهایت) ثبت شده است.

دانشمندان در سال 2013 موفق به کشف یک نقطه‌ی سرد به نام سحابی بومرنگ شدند که 5000 سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی قنطورس قرار گرفته است. این سحابی درواقع سردترین مکانی محسوب می‌شود که تاکنون در جهان طبیعی و خارج از هیچ آزمایشگاهی توسط محققین اندازه‌گیری شده است. ناسا می‌گوید محققان دمای موجود سحابی بومرنگ را در یک درجه‌ی کلوین، یعنی منهای ۴۵۷.۹ درجه فارنهایت از منظر کیهان‌شناسی اندازه‌ گرفته‌اند.

محققین گفته‌اند که سحابی بومرنگ سردتر از دمای متوسط برای تمامی چیزهایی است که ما تاکنون توانسته‌ایم ببینیم یا اندازه‌گیری کنیم. کیت تیلور و مایک اسکاروت ستاره شناسانی هستند که در سال 1980 سحابی بومرنگ را توسط رصد با تلسکوپ بزرگ و زمینی از استرالیا کشف و نامگذاری کردند. ستاره شناسان در لوب‌های سحابی که شکل منحنی و بومرنگ مانندی را نشان می‌داده، شاهد یک عدم تقارن جزئی بوده‌اند. درحالی که جزئیاتی هستند که فقط تلسکوپ فضایی هابل می‌تواند آن‌ها را نشان بدهد.

هسته‌ی مرکزی سحابی بوم رنگ، دلیل اصلی سرد بودن بیش‌ از اندازه‌ی آن است. اما دانشمندان و ستاره‌شناسان به طور دقیق به این تئوری مطمئن نیستند. اولین نظریه از سوی محقیقن این بود که شاید این سحابی خانه‌ی یک ستاره غول‌پیکر قرمز رنگ درحال مرگ می‌باشد که درحال دفع کردن گاز با سرعت بالا است.

محققان احتمال می‌دهند که یک ستاره‌ی همراه کوچک در ایجاد این امر تاثیر‌گذار باشد و شاید به همین دلیل سحابی بومرنگ سردتر از تمام موارد دیگر در زمین و یا خارج از جو است.